Brunon Marchewka

---

Życiorys

Brunon Marchewka był postacią znaną zarówno ze swojej działalności wojskowej, jak i z aktywności społecznej. W latach 1923–1936 był członkiem Związku Harcerstwa Polskiego, gdzie pełnił funkcję podharcmistrza. Przed wybuchem II wojny światowej ukończył szkołę powszechną oraz Państwowe Seminarium Nauczycielskie w Bydgoszczy, gdzie zdał maturę. W 1936 roku został skierowany do służby w Wojsku Polskim na Dywizyjny Kurs Podchorążych Rezerwy Piechoty, a następnie uczęszczał do Oficerskiej Szkoły Piechoty dla Podchorążych Rezerwy przy 1 Dywizji Piechoty Legionów w Wilnie. Po rocznym przeszkoleniu uzyskał stopień podporucznika piechoty służby stałej, a 31 sierpnia 1939 roku został przydzielony do 62 pułku piechoty w Bydgoszczy, obejmując stanowisko dowódcy plutonu ckm.

Bruno Marchewka brał udział w wojnie obronnej 1939, gdzie jako dowódca plutonu ciężkich karabinów maszynowych walczył w 62 pułku piechoty w ramach 15 Dywizji Piechoty Armii „Pomorze”. Był uczestnikiem bitwy nad Bzurą, a następnie przedostał się do Warszawy, gdzie wziął udział w walkach na Czerniakowie. Po kapitulacji stolicy, 28 września 1939 roku, trafił do obozu jenieckiego w Kielcach, gdzie przebywał aż do Wigilii 1939. Po powrocie do Bydgoszczy w czasie okupacji pracował jako robotnik budowlany, jednocześnie angażując się w konspirację w Borach Tucholskich.

Pod koniec wojny, w styczniu 1945 roku, objął stanowisko komendanta lotnej brygady Milicji Obywatelskiej w Bydgoszczy. Już w kwietniu 1945 wstąpił do ludowego Wojska Polskiego, gdzie w stopniu podporucznika piastował funkcję dowódcy plutonu rusznic przeciwpancernych w 42 pułku piechoty 11 Dywizji Piechoty w Żarach. W listopadzie 1945 roku został adiutantem batalionu, a w marcu 1946 pomocnikiem szefa sztabu pułku. Participował w trakcie działań ze zbrojnym podziemiem niepodległościowym, na terenie województwa lubelskiego oraz białostockiego.

W marcu 1947 roku został szefem sztabu 38 pułku piechoty w Kożuchowie, a z czasem objął dowództwo 25 pułku piechoty we Wrocławiu. Od lipca 1951 roku przydzielono go na stanowisko dowódcy 18 Dywizji Piechoty w Ełku, a od listopada 1952 do września 1955 pełnił funkcję dowódcy 4 Dywizji Piechoty w Krośnie Odrzańskim. W latach 1954–1957 studiował w Akademii Sztabu Generalnego WP, która ukończył z wyróżnieniem. Po studiach został zastępcą szefa sztabu Śląskiego Okręgu Wojskowego odpowiedzialnym za sprawy organizacyjne i mobilizacyjne. W lipcu 1958 roku, na mocy uchwały Rady Państwa PRL, otrzymał nominację na stopień generała brygady, wręczoną mu w Belwederze przez przewodniczącego Rady Państwa, Aleksandra Zawadzkiego.

W latach 1959–1963 pełnił rolę szefa sztabu Śląskiego Okręgu Wojskowego. W tym czasie angażował się równie w działalność publiczną, zasiadając jako radny Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu, a także będąc prezesem Wojskowego Klubu Sportowego „Śląsk”. W 1964 roku został przeniesiony do Warszawy, gdzie objął stanowisko dowódcy Służby Komunikacji Wojskowej MON i później zastępcy Głównego Kwatermistrza WP w zakresie komunikacji. W lipcu 1972 roku dowodził Zgrupowaniem Jednostek Kolejowych i Drogowych. Ukończył także kurs dla kierowniczej kadry na Wydziale Wojsk Lądowych Akademii Sztabu Generalnego WP.

Od listopada 1973 do lutego 1975 roku służył jako szef Polskiej Misji w Komisji Nadzorczej Państw Neutralnych w Korei, zajmując stanowisko ministra pełnomocnego. Na podstawie rozkazu personalnego MON z 6 czerwca 1975 roku, został zwolniony z zawodowej służby wojskowej, przechodząc w stan spoczynku z dniem 26 sierpnia 1975. 13 sierpnia 1975 roku pożegnany został przez szefa Sztabu Generalnego WP, generała broni Floriana Siwickiego.

Brunon Marchewka był współorganizatorem Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych. Na I Zjeździe tego stowarzyszenia w 1981 roku został wiceprezesem, a od kwietnia 1988 roku był prezesem Zarządu Głównego. W latach 1988–1990 zasiadał w Radzie Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Jako oficer w stanie spoczynku, zaangażował się również w Ruch „Emerytowani Generałowie na Rzecz Pokoju i Rozbrojenia”. 15 września 1988 roku otrzymał awans na stopień generała dywizji z rąk przewodniczącego Rady Państwa PRL, zwierzchnika Sił Zbrojnych PRL, generała armii Wojciecha Jaruzelskiego.

Brunon Marchewka znalazł swój ostatni spoczynek na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera BII-8-6). Był to wzruszający moment, gdy w imieniu żołnierzy WP pożegnał go zastępca Głównego Kwatermistrza WP, generał bryg. Roman Pusiak, a w imieniu Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych głos zabrał sekretarz generalny związku, pułkownik w stanie spoczynku Antoni Przestaszewski.

Awanse

W trakcie swojej wieloletniej służby wojskowej Brunon Marchewka odniósł znaczące sukcesy, które zaowocowały licznymi awansami na kolejne stopnie wojskowe.

• podporucznik – 31 sierpnia 1939,
• porucznik – 4 czerwca 1945,
• kapitan – 17 grudnia 1946,
• major – 27 marca 1947,
• podpułkownik – 6 lipca 1950,
• pułkownik – 4 października 1952,
• generał brygady – 3 lipca 1958,
• generał dywizji w stanie spoczynku – 15 września 1988.

Odznaczenia

Brunon Marchewka odznaczał się niezwykłym zasługami, co potwierdzają liczne medale i ordery, jakie otrzymał w ciągu swojego życia. Oto lista jego najważniejszych wyróżnień:

• Order Sztandaru Pracy II klasy (1963),
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1968),
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1958),
• Srebrny Krzyż Zasługi (1946),
• Medal za Warszawę 1939–1945,
• Medal „Za udział w walkach o Berlin” (1968),
• Medal „Za udział w wojnie obronnej 1939”,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej,
• Medal 30-lecia Polski Ludowej,
• Medal 40-lecia Polski Ludowej,
• Złoty Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” (1968),
• Srebrny Medal Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny,
• Brązowy Medal Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny,
• Złoty Medal Za zasługi dla obronności kraju (1973),
• Srebrny Medal Za zasługi dla obronności kraju,
• Brązowy Medal Za zasługi dla obronności kraju,
• Order Sztandaru Pracy KRL-D (Korea Północna),
• Medal „Za umacnianie braterstwa broni” (ZSRR, 1984),
• Medal za Zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945 (ZSRR),
• Wpis do „Honorowej Księgi Czynów Żołnierskich” (1989).

Życie prywatne

Brunon Marchewka był synem Stanisława, który przeszedł na emeryturę jako kolejarz, oraz Salomei z Miklaszewskich. Życie osobiste Marchewki zawiera interesujące wątki jego rodziny. W 1945 roku ożenił się z Elżbietą, z domu Koczorowską, która przeżyła lata 1918–2006. Para ta doczekała się jednego syna, co wzbogaciło ich życie rodzinne.

---

Oceń: Brunon Marchewka

---